รัสเซีย-ยูเครน จบลงที่ตรงไหน?

เดิมทีนั้นในปี 1997 ทางกลุ่ม NATO ให้สัญญากกับประธานาธิบดีรัสเซียในสมัยนั้นว่าจะไม่ขยายดินแดนไปทางรัสเซีย (ตอนนั้นยังเป็นสหภาพโซเวียตอยู่) แต่ก็ได้มีการรับสมาชิกเพิ่มขึ้นเรื่อยมาหลังจากสหภาพโซเวียล่มสลายลง ทำให้ปัจจุบัน NATO ขยับดินแดนเข้าใกล้รัสเซียมากยิ่งขึ้น ส่งผลให้ปูตินไม่พอใจและได้เคลื่อนทัพมากดดันยูเครน อย่างไรก็ตามก่อนหน้านี้รัสเซียพร้อมเจรจากับชาติตะวันตก โดยรัสเซียได้ยื่นเงื่อนไขไปทาง NATO คือ

1. NATO ต้องไม่ให้ยูเครนเข้าร่วมโดยเด็ดขาด

2. ให้ถอนทัพและกำลังทหารทั้งหมดจากสมาชิกที่เข้าร่วมองค์กร NATO หลังปี 1997 อย่างไรก็ตามข้อเสนอจากทางรัสเซียก็โดนทางฝั่งอเมริกาและยุโรปปฏิเสธโดยทันที

คาดว่าบุกรุกของรัสเซียจะเข้ามาได้หลายช่องทางเพราะได้วางกำลังทหารล้อมไว้หมดแล้ว คือ

1. รัสเซียน่าจะส่งกองกำลังมาทางเมืองที่พึ่งประการรับรองมาทั้ง 2 เมือง ซึ่งรัสเซียได้ส่งกำลังทหารเข้าไปสมทบแล้ว

2. ทางตอนเหนือของยูเครนผ่านทางเบลารุสเพื่อมุ่งหน้าสู่เคียฟ

3. ทางตอนใต้จากเมืองที่ยึดมาจากยูเครนในปี 2014 ที่ชื่อว่าไครเมีย

ถ้าเปรียบเทียบกองกำลังทหารของยูเครนกับรัสเซียจะเห็นได้ว่ากองกำลังของยูเครนมีศักยภาพในการทำสงครามน้อยกว่าฝั่งรัสเซียเยอะมากๆ ซึ่งทำให้ยูเครนน่าสู้ด้วยค่อนข้างลำบาก ขณะที่ NATO เองก็ออกมาบอกชัดเจนว่าจะไม่ส่งกองกำลังทหารเข้าไปช่วยในการรบ อย่างมากก็สนับสนุนแค่ด้านอาวุธและการรักษาพยาบาลเท่านั้น

คาดว่าชาติตะวันตกจะออกมาตรการตอบโต้รัสเซียมากกว่าการเข้าร่วมรบในยูเครน โดยสหรัฐฯได้เสนอให้มีการปิดท่อส่งก็าซ Nord Stream 2 เพื่อไม่ให้รัสเสียส่งก๊าซมาขายในยุโรปได้ แต่มาตรการนี้ก็ยังส่งผลกระทบต่อเยอรมันด้วย เนื่องจากตัวเยอรมันเองต้องนำเข้าก็าซธรรมชาติเข้ามาใช้ ซึ่งการปิดท่อส่งก๊าซจะยิ่งทำให้ราคาพลังงานในยุโรปสูงขึ้นไปอีก มาตรการถัดไปอาจจะเป็นการจำกัดการเข้าถึงสนามบิน สถาบันการเงิน และอุตสาหกรรมหลักโดยสหรัฐและยุโรป นอกจากนี้เราอาจะเห็นชาติตะวันตกยกเลิกการให้รัสเซียเข้าถึงระบบการชำระเงินระหว่างประเทศ swift อีกด้วย

ทั้งนี้บางประเทศได้เริ่มประกาศมาตรการคว่ำบาตรกันไปบางส่วนแล้ว เช่น การห้ามซื้อขายตราสารหนี้ของรัสเซีย และการคว่ำบาตรทางการเงินบุคคลที่เกี่ยวข้องกับบริษัทที่ก่อสร้างท่อส่งก๊าซ nodstream 2 รวมถึงคว่ำบาตรบุคคลสำคัญที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกลุ่มกองกำลังแบ่งแยกดินแดนในเมือง Luhansk และ Donetsk อีกด้วย

กรณีศึกษาที่ใกล้เคียงกันคือ การที่รัสเซียเข้ายึดเมืองไครเมียจากยูเครนในปี 2014 ซึ่งในตอนนั้นทางอเมริกาเองก็ไม่ได้ส่งกองกำลังเข้าไปช่วยรบแต่อย่างใด และมาตรการตอบโต้ทางทั้งโลกส่วนใหญ่จะเป็นการคว่ำบาตรเศรษฐกิจรัสเซียในด้านต่างๆแทน ขณะที่ในปัจจุบันรัสเซียเป็นผู้ส่งออกน้ำมันอันดับ 3 ของโลก รวมถึงเป็นผู้ส่งออกแร่แพลเลเดียมรายใหญ่ที่สุดในโลก นอกจากนี้รัสเซียและยูเครนส่งออกธัญพืชรวมกันเป็นสัดส่วน 1 ใน 4 ของโลกอีกด้วย ดังนั้นผลกระทบต่อเศรษฐกิจน่าจะมาในรูปแบบของอัตราเงินเฟ้อที่เร่งตัวขึ้นจากราคาพลังงานที่พุ่งสูงขึ้นทั้งราคาน้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ นอกจากนี้ราคาอาหารมีโอกาสเพิ่มสูงขึ้นด้วยเช่นกันจากการขาดแคลนธัญพืช ซึ่งเป็น 1 ในต้นทุนในการทำปศุสัตว์ รวมถึงราคาแพลเลเดียมมีโอกาสพุ่งสูงขึ้นอีกครั้ง โดยพาเลเดียมเป็นส่วนประกอบในระบบไอเสียรถยนต์ และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ ซึ่งมีโอกาสทำให้ราคารถยนต์สูงขึ้น เช่นเดียวกับราคาของเซมิคอนดักเตอร์อีกด้วย ขณะที่ผู้ที่ได้รับผลกระทบหลักจะเป็นยุโรปเนื่องจากน้ำเข้าพลังงานจากรัสเซียสูงถึงประมาณ 40% ของทั้งหมด

หากเรามาดูผลกระทบต่อตลาดหุ้น จะเห็นได้ว่าอย่างตลาดหุ้นรัสเซียร่วงลงทันทีกว่า 10% ก่อนที่จะฟื้นตัวกลับมาได้หลังจากนั้น 4-5 เดือน ขณะที่ตลาดหุ้นอื่นๆ พบว่าตลาดหุ้นส่วนใหญ่ปรับตัวลงหมด ยกเว้นตลาดหุ้นไทยที่พุ่งขึ้นสวนทางกับประเทศอื่นๆ ส่วนตลาดหุ้นยุโรปที่ใกล้ชิดกับยูเครนมากที่สุดปรับตัวลง 4-5% ส่วนตลาดหุ้นอังกฤษก็ปรับตัวลงใก้ลเคียงกัน ซึ่งทั้ง 2 ตลาดใช้เวลาประมาณ 2-3 เดือนถึงฟื้นตัวกลับมาได้ ส่วนทางหุ้นโลกและหุ้นอเมริกาปรับตัวลงเล็กน้อยที่ 2-3% เท่านั้น

Wait & see สินทรัพย์เสี่ยงไปก่อน โดยเราคาดว่ามีโอกาสเกิดได้ทั้งหมด 3 ทางด้วยกัน คือ เกิดสงครามเต็มรูปแบบจากรัสเซียและนาโต้ไม่เข้าไปช่วย ทำให้สงครามน่าจะจบเร็ว แต่ตลาดหุ้นจะปรับฐานแรงในช่วงแรก และค่อยฟื้นตัวหลังสงครามสงบ

สงครามยืดเยื้อเนื่องจากมีการขัดขวางจากนาโต้ ตลาดหุ้นมีแนวโน้ม sideway down และราคาพลังงานพุ่งสูงขึ้น รัสเซียและนาโต้กลับมาเจรจากันอีกครั้ง ตลาดหุ้นมีโอกาสเกิด technical rebound ได้ในระยะสั้นๆ อย่างไรก็ตามสถานการณ์ในตอนนี้ยังไม่ชัดเจนว่าจะมีบทสรุปแบบไหน สำหรับนักลงทุนที่รับความเสี่ยงไม่ได้ แนะนำลดสัดส่วนการลงทุนในยุโรป และสหราชอาณาจักร แนะนำกระจายการลงทุนไปยังสินทรัพย์ปลอดภัยอย่างทองคำ และพันธบัตรรัฐบาล รวมถึงตลาดหุ้นของประเทศที่อยู่ห่างไกลจากสงคราม และมี correlation กับหุ้นโลกต่ำ เช่น หุ้นจีน และหุ้นเวียดนาม